26 Pułk Ułanów Wielkopolskich

W sobotę 22 Marca pragniemy zaprosić na rajd rowerowy - Śladami Żołnierzy Wyklętych.

Uczestnikom zapewniamy poczestunek przy ognisku.

Przejedziemy przez miejsca w których działało Pogotowie Akcji Specjalnej - ROTA Józefa Trojana "Kruka".

Punktualnie o godzinie 10.00 po odliczeniu uczestników rajdu ruszyliśmy śladami Żołnierzy Wyklętych.

Trasa wiodła od Makro, obok lotniska utwardzoną drogą leśną do Trzcinca i Białe Blota.

Podczas przejazdu zatrzymaliśmy się na cmentarzu gdzie został pochowany Józef Trojan.

Pochowany został na gołym polu 4 lipca 1946 r., w swojej rodzinnej miejscowości Zielonka koło Bydgoszczy.

Po roku w tym samym miejscu został założony cmentarz nowo powstałej Parafii PW. Matki Boskiej Bolesnej w Cielu.

Mieliśmy możliwość wysłuchać lekcji historii o miejscowych żołnierzach podziemia.

Serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom rajdu.

Bohater Wyklęty

Józef Trojan ps. „J-3”, „Kruk” (1926 – 1946)

Ur. 26 VII 1926 r. w Polichnie pow. wyrzyski, w rodzinie, która w 1923 r. reemigrowała do wolnej Polski z USA. Do 1941 r. pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym w Zielonce (pow. bydgoski), potem pomocnik biurowy w fabryce „Alfa”. Jesienią 1944 r. siłą wcielony do Wehrmachtu i wysłany na front zachodni. W grudniu 1944 r. zdezerterował. Przez krótki czas przebywał w angielskim obozie jenieckim.

Do Polski powrócił w maju 1945 r. Miesiąc później był już członkiem „Oddziału Bojowego Armii Krajowej" dowodzonego przez por. Sylwestra Wiśniewskiego. Uczestniczył w 23 akcjach bojowych w pow. bydgoskim i szubińskim.

W październiku 1945 r. aresztowany przez MO pod zarzutem nielegalnego posiadania broni. Po przekazaniu do bezpieki zmuszono go do podpisania zgody na współpracę, szantażując ujawnieniem służby w Wehrmachcie. Po zwolnieniu, Józef Trojan nigdy nie podejmując współpracy, przez pół roku ukrywał się, podjął też próbę ucieczki na zachód. Pod koniec maja 1946 r. stanął na czele małej grupy dywersyjnej - Pogotowie Akcji Specjalnej „Rota”. Rozbrajał patrole MO i UB oraz przeprowadzał u działaczy PPR akcje rekwizycyjne w poszukiwaniu broni. Hasłem „Roty” było: nieubłagana walka z komunizmem. „Kruk” występował w mundurze angielskim, a jego żołnierze nosili na rękawach opaski z napisem „Rota”.

Zginął 4 VII 1946 r. podczas obławy UB i MO w rodzinnej miejscowości Zielonka. Ciężko ranny zmarł
na kolanach swojej matki. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Cielu pow. bydgoski.

Edward Lipowczyk Ps. „E-2"

Ur. 16 listopada 1924 r. w leśniczówce Kobylarnia koło Bydgoszczy. Syn nadwornego łowczego hrabiny Skórzewskiej z Lubostronia. Wychowywany w atmosferze szacunku dla Ojczyzny, kulcie broni i tradycji łowieckich.
Od lipca 1945 r. w 7-osobowej grupie partyzanckiej - „Oddział Bo-jowy Armii Krajowej", która od grudnia 1945 r. przeprowadziła 23 akcje bojowe przeciwko władzy komunistycznej na terenie pow. bydgoskiego i szubiriskiego.
Najbardziej spektakularnym było rozbrojenie posterunku MO w Białych Błotach nocą 10 września 1945 r. Zdobyto 5 karabinów wraz z osprzętem i amunicją, milicjantów uwolniono. „Oddział Bojowy AK" rozbrajał patrole MO, ORMO, UB, NKWD, nękał przedstawicieli władz komunistycznych z PPR. Aresztowany, a następnie postawiony przez sąd wojskowy w Poznaniu, dwukrotnie skazany na karę śmierci, którą - po roku przebywania w celi śmierci - w drodze łaski, zamieniono na dożywocie. W wyniku amnestii w 1947 r. karę zamieniono na 15 lat więzienia w Rawiczu. Zwolniony po 10 latach. Inwigilowany i prześladowany przez SB. W latach siedemdziesiątych podejrzany O szpiegostwo na rzecz państw zachodnich z powodu wizyty brata zamieszkałego w RFN. Z braku dowodów trwającą 6 lat sprawę, umorzono. 20 lutego 1996 r. został zrehabilitowany przez Sąd Wojewódzki w Poznaniu. Należał do Światowego Związku Żołnierzy AK. Przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego uhonorowany Orderem Polonia Restituta. Zmarł 29 grudnia 2011 roku.

ppor. Zbigniew Smoleński ps. „Żuraw” vel Zbigniew Tokarski (1916-1946)

Ur. 21 grudnia 1916 r. we Lwowie. W Równem jako gimnazjalista włączył się do ruchu harcerskiego. Podjął naukę w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu i w Bydgoszczy. Od 1936 r. zawodowy oficer marynarki wojennej; obrońca Helu na statku ORP „Żuraw” we wrześniu 1939 r. (osobiście strącił dwa niemieckie bombowce). Więziony w obozie jenieckim w Woldenbergu na Ziemi Lubuskiej. Po zwolnieniu, w lutym 1945 r. nie wrócił do rodzinnego Lwowa na skutek zmiany granic. W Bydgoszczy pracował w kierownictwie obozu pracy dla Niemców w Zimnych Wodach. Zagrożony aresztowaniem, uciekł wraz z innymi do lasu. Za namową por. Kazimierza Wróblewskiego„Kruka” włączył się w pracę konspiracyjną lokalnego środowiska AK. W maju 1945 r. pełnił funkcję zastępcy dowódcy w oddziale „Kruka”.

7 VI 1945 r. w Bydgoszczy został aresztowany przez bezpiekę. Był „bestialsko torturowany”. 21 XII 1945 r. w 29. urodziny, skazany przez Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Bydgoszczy na karę śmierci. 22 XII 1945 r. skierował prośbę do Bieruta o zamianę kary śmierci na więzienie. 12 I 1946 r. Bierut odmówił mu prawa łaski.

21 II 1946 r. stracony w bydgoskim więzieniu przy Wałach Jagiellońskich. Jego miejsce spoczynku pozostaje nieznane. Rodzina jeszcze w latach 50 poszukiwała go przez Czerwony Krzyż.

Tadeusz Stankiewicz ps. „Ćwiek”

Ur. 15 I 1927 r. w Wilnie. Od 1943 r. żołnierz oddziału AK na Wileńszczyźnie Kazimierza Wilczyńskiego ps. „Narocz”. Po wkroczeniu wojsk sowieckich na Kresy został aresztowany i wysłany do Kaługi. W lutym 1945 r. wrócił do Wilna, a trzy miesiące później, na skutek zmiany granic Polski, zdecydował się na wyjazd na Pomorze. W październiku 1945 r. za namową swojego dowódcy Kazimierza Wilczyńskiego „Naroczy” podjął ponownie działalność konspiracyjną. Na skutek zagrożenia aresztowaniem w listopadzie 1945 r. przeniósł się z Trójmiasta do Bydgoszczy.

21 marca 1946 r. w Wierzchucinie został aresztowany pod zarzutem działalności w lokalnym oddziale poakowskim. 6 września 1946 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy skazał go na karę śmierci. Sąd uznał, za jedyną karę eliminację ze społeczeństwa, gdyż żyjąc w tym społeczeństwie stale przeciwko niemu występował. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Został stracony 28 XI 1946 r. w więzieniu w Bydgoszczy i potajemnie pochowany na cmentarzu komunalnym przy ul. Kcyńskiej.

Oprac. dr Alicja Paczoska-Hauke, IPN Bydgoszcz

ww.materiał skopiowano ze strony: www.rokzolnierzywykletych.pl

w mediach:

http://www.radiopik.pl/2,13351,przejada-20-km-by-upamietnic-zolnierzy-wykletych 

http://bydgoszcz.gazeta.pl/bydgoszcz/56,35590,15663734,Pojada_sladem_zolnierzy_wykletych_,,7.html