26 Pułk Ułanów Wielkopolskich

 

 

 

Rok 1920

W okresie jesiennym w okolicach Baranowicz rozeszła się wieść wśród Ułanów w 15 pułku Poznańskim, że został utworzony drugi taki pułk jak nasz – ma nazwę 215 Wielkopolski Pułk Jazdy Ochotniczej. I rzeczywiście spotkaliśmy ten pułk w miesiącu wrześniu 1920 w okolicach Itołowicze-Horodyszcze-Cyryn-Mir itd. Dowódcą tego pułku był mjr Mielżyński. Po zawarciu rozejmu pomiędzy Polską a SSSR w 1920 roku Pułk ten pozostał w rejonie Nieświeża do miesiąca stycznia 1921 roku, jako ochrona granicy.

luty 1921r

Po zakończonej kampanii na wschodzie pułk 215 powrócił do Wielkopolski w okolicach Leszna Wielkopolskiego i m. Zbąszynia. Zaliczono go jako pułk Ułanów Wielkopolskich z kolejną numeracją pułków Wielkopolskich No 26. Od tej chwili wszyscy ochotnicy-żołnierze niepodlegający poborowi i czynnej służby wojskowej zostali zwolnieni, a uzupełnienie do pełnego stanu zasilił 15 Pułk Ułanów Poznańskich z Poznania rzeczywistą załogą. Od tej pory powstała nowa organizacja pułku kawalerii zawodowego i stałego. Dowódcą Pułku pozostał mjr Miłżyński. D-cy I szwadronu: por. Ciążyński Kazimierz, II szwadronu rtm. Andrzejewski, III szwadronu rtm. Długaszewski, IV szwadronu por. Druel, K.M. chor. George. Rozmieszczenie szwadronów w tym czasie było: w Lesznie: I szwadron, III szwadron, IV szwadron i szwadron sztabowy. W m. Zbąszyniu: II szwadron i KM. Uzupełnienie stanu ludzi przybywa z 15p razem piechurów i ułanów w liczbie około 300 ludzi.

kwiecień 1921

Szwadron Karabinu Maszynowego obejmuje por. Gierzyński i przemieścił ten oddział na stałe do Leszna Wielkopolskiego celem kompletnego zorganizowania plutonów K.M. w ramach zakwaterowania w koszarach 26 pułku ułanów.

maj 1921

Założona zostaje pierwsza Podoficerska Szkoła Kawalerii w pułku. Dowódcą szkoły został rotm. Bokczanin. Pułk urządza pierwsze zawody konne na placu przy koszarach. Przybyło dużo młodych podchorążych i nowych oficerów. Szwadron K.M. objął nowy dowódca por. Riedl Karol. Zorganizował 2 plutony C.K.M. kompletne.

czerwiec 1921

Przydzielono nowych dowódców do pułku. Pułk objął pułkownik Gierzkowski. Zastępcą został ppułk. Szantyr. Kwatermistrzem pułku został mjr Łoziński. Dowódca I szwadronu rotm. Płachecki, II szwadron rotm. Plackowski,, III szwadron Antoniew, IV szwadron rotm. Marszewski, K.M. por Riedl Karol. Oddział łączności por Strubinski. Szkoła pułkowa Podoficerów rotm. Bokczanin. Stany liczebne w szwadronach bardzo niskie. Zostaje zwolniony rocznik obowiązkowy służby wojskowej 1896 i 1897 do cywila. Odbywają się w pułku intensywne i liczne wysyłki młodszych oficerów, podoficerów i ułanów na liczne przeszkolenia wojskowe specjalistyczne, tak liniowe jak i gospodarcze. Wyjazd mój w czerwcu do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu z wnioskami odznaczeniowymi oficerów i szeregowych celem podpisu i zatwierdzenia za kompanię wojenną 1919 – 1920, przez pułkownika Gieszkowskiego będącego wówczas w Grudziądzu. Adiutantem pułku jest por Szein...

od czerwca 1921 do listopada 1921

Odbywają się szkolenia i organizacja pułku, wracają wysłani kursanci jak oficerowie, podoficerowie i ułani. Następuje coraz lepsza zorganizowana jednostka kawalerii, która konkuruje już ze starszymi pułkami w obrębie Wielkopolski i podlega dowództwu okręgu korpusu no 7 – Poznań.

W listopadzie 1921 następuje reorganizacja sił zbrojnych w całej Polsce. Zorganizowało się nowe dowództwo okręgu korpusu no 9 w Brześciu nad Bugiem. 26 pułk ułanów Wielkopolskich jako jednostka nadliczbowa w W.O.G.-7 Poznań zostaje przydzielona do W.O.G.-9 Brześć nad Bugiem z siedzibą i zakwaterowaniem w okolicach miasta Horodeja. Wyjazd w połowie listopada 1921r. z Leszna Wielkopolskiego do wyznaczonego miejsca kwaterowania. Dowództwo i sztab 26 pułku ułanów wielkopolskich oraz kwatermistrz, ambulans, magazyny i oddział łączności zajęły miasteczko Horodeja.

I szwadron w miejscowości Kręty Brzeg i majątek Załusze – dowódca rotm. Płaczkek

II szwadron w miejscowości Mała i Wielka Uzanka - rotm. Plackowski

III szwadron w miejscowości Łysica – rotm. Antoniewski

IV szwadron w miejscowości Kraśnegórki – rotm. Marszewski

K.M. w miejscowości Dolna Horodeja i Karbidowszczyzna – por. Riedl

26 pułk ułanów zaliczony został w skład Samodzielnej Brygady Kawalerii.

W skład 9 Sam. Bryg. Kawalerii weszły również inne pułki:

25 Pułk Ułanów Wielkopolskich z siedzibą w okolicy Horodyszcze-Nowogródek

27 Pułk Ułanów Wielkopolskich z siedzibą w Nieświeżu i okolicy.

9 Pułk Strzelców Konnych w m. Włodawa n/Bugiem

Sztab brygady samodzielnej jazdy z siedzibą w m. Nieśwież.

Od listopada 1921 roku do grudnia 1921 utrzymują się niskie stany osobowe. Szkolenie w pułku zabezpieczenia wojskowego. Odbywa się natomiast szkolenie kadr w służbie wewnętrznej.

wrzesień 1922r

Do pułku napływają pierwsi po wojnie poborowi rocznika 1899, 1900, 1901 i 1902 z rejonu całej Polski. Najliczniejsi są poborowi z Wielkopolski, którzy odbyli już służbę w latach 1919 i 1920r., a obecnie dosługują tylko brakujący okres do 25 miesięcznej służby czynnej. Byli również poborowi z Wołynia, Białorusi i Polesia. Z chwilą przybycia poborowych zostaje również przydział młodych koni. Szwadrony są zorganizowane w pełne etaty z obsadą oficerów, podoficerów, ułanów, broń i koni. Szwadron Karabinów Maszynowych posiada 4 pełne plutony z uzbrojeniem na jukach. Odbywają się już latem ćwiczenia między szwadronami i w ramach całego pułku. Przy końcu kwietnia 1922r. został zorganizowany w Horodeii szwadron detaszowany w sile 120 ludzi i koni, którzy zostali wysłani na obsadę zabezpieczenia granicy wschodniej w rejon Łachy na Polesiu. W okresie jesieni tego roku z powodu zarazy nosacizny u koni musiano wszystkie zastrzelić. Zaś ekwipunek koński spalić. Ludzie musieli odbyć kwarantannę, a uzbrojenie dezynfekować. Pułk poniósł duże straty materialne. Po wykonaniu tych czynności ludzie z tego oddziału zostali zwolnieni po odbyciu im obowiązkowej służby wojskowej, jako roczniki nie podlegające już poborowi.

Maj 1922

Poraz pierwszy po wojnie cały pułk w komplecie wziął udział w ramach brygady w Nieświeżu w 3 majowej defiladzie ze sztandarem. W okresie letnim w pułku odbywają się intensywne szkolenia wojskowe i przygotowanie do różnych zawodów sportowych, gimnastycznych, wyczynowych i konnych, tak pomiędzy kadrą oficerską, podoficerską jak i żołnierzy pomiędzy plutonami. Najintensywniej odbywa się ta praca w szwadronie C.K.M. z bronią maszynową. To też załoga szwadronu C.K.M. pułku zdobywa I miejsce w brygadzie.

Sierpień 1922

W rejonie Nieświeża odbywają się w ramach całej brygady pierwsze zawody konne między pułkami. Duży sukces w zawodach konnych odnieśli: rtm. Antoniewski, por. Riedl, rtm. Plackowski i inni. Z podoficerów: wachm Zwoliński, plut. Tomczak, plut. Andrzejewski i inni. W konkurencji C.K.M. pierwsze miejsce zajęli:

Pluton Ckm – 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Dowódcą plutonu był plut. Jankowski Józef

Karabinowi: plut. Król Stefan, plut. Andrzejewski Stefan

Celowniczowie: kpr. Butrym, kpr. Matuszewski Michał.

W tym samym miesiącu nastąpiło zamknięcie i rozwiązanie szkoły podoficerskiej w pułku. Szwadrony otrzymały świeży narybek podoficerów liniowych.

Listopad 1922

Stany liczbowe w szwadronach znowu się zmniejszyły z powodu zwolnienia żołnierzy za okres odsłużony, a nowego poboru nie było. Z pułku odchodzi kwatermistrz major Łoziński na zastępcę dowódcy 27 pułku ułanów w Nieświeżu. Odszedł również rtm. Scheiter – adiutant pułku, do Szkoły Wyższej Sztabu Wojennego. 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich nadal stacjonuje, dokąd przybył i pełni nadal służbę garnizonową. Nuda jest okropna, jak tylko nadjeżdża pociąg osobowy na stację, to też wszyscy z garnizonu wychodzą na perony, aby zasięgnąć jakąś nowinę. Dlatego pułk otrzymuje przydomek z krytyką: „26 w Horodeji, trzyma straż na koleji." Taki stan nudy istnieje do roku 1923. W pułku rozeszła się krytyka a mianowicie: „ Gdzie koń chudy, a jeździec tłusty, to jest pułk 26-ty" i dalej refren...

W styczniu 1923 roku została utworzona przy Samodzielnej Brygadzie Kawalerii Szkoła Zawodowa Podoficerów Kawalerii i Chorążych. Na I turnus i okres półroczny szkolenia pułk wysyła około 15 podoficerów zawodowych na okres półroczny do m. Nieświeża. Na instruktora w tej szkole został wysłany z pułku 26 ułanów, por. Ryczka Bronisław. Stany liczebne w szwadronach są znowu bardzo małe, ponieważ dosługujący żołnierze swój okres służby przeważnie ukończyli, a stałego powtórnego rocznika poborowego nie przeprowadzono. Stany koni są dość duże. Pułk prowadzi szkolenia wewnętrzne garnizonowe i roboty gospodarcze.

Maj i czerwiec 1923

Stan taki trwa do miesiąca Maja 1923r. Od czerwca tego roku po raz pierwszy zostają powołani na ćwiczenia 6 tygodniowe rezerwiści pułku. Od tego momentu następują ćwiczenia polowe i między-szwadronowe oraz ćwiczenia całego pułku w musztrze konnej – szyki luźne.

Lipiec 1923

Zawody kadry oficerskiej, podoficerskiej i oddziałów z pułków w ramach Brygady Kawalerii. I koncentracja wszystkich pułków Samodzielnej Brygady Kawalerii i S.D.A.K w Leśnej Oboz. – Ćwiczebny wojsk.

Sierpień 1923

Pierwsze zawody wojskowe w Brześciu nad Bugiem przy D.O.K IX. Z 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich biorą udział indywidualni zwycięzcy sportowi oficerowie, podoficerowie, ułani i plutony bojowe karabinów maszynowych. W tych zawodach miejsca indywidualne w hippicznym konkursie zwyciężyło 2 oficerów w skokach konnych. Podoficerowie w konkurencji „Militari" – grupowe 4 miejsce i 1 miejsce w konkursie plutonów bojowych C.K.M kawalerii.

Wrzesień 1923

Pułk zorganizowany, jako dywizjon bojowy brał udział w ramach Samodzielnej Brygady Kawalerii w ćwiczeniach między dywizyjnych i między-garnizonowych w ramach D.O.K na obszarach województw Nowogrodzkiego i Poleskiego Brześcia nad Bugiem. Powrót i zakończenie manewrów. Pierwszy pobór wojskowy do pułku rocznika 1902 z różnych R.K.U z całej Polski. Przewaga poboru z ziemi Wielkopolskiej. Szwadrony posiadają obecnie liczebniejsze stany. Szkolenie żołnierza w pułku odbywa się intensywnie według wytycznych regulaminu kawalerii. Od września 1923 roku odbył się drugi kurs podoficerów zawodowych przy 9 Samodzielnej Brygadzie Kawalerii w Nieświeżu. Duża liczba podoficerów zawodowych bierze udział w tym szkoleniu, które trwa 6 miesięcy. Odchodzi z pułku ppułk. Schau...

Październik 1923

26 Pułk Ułanów Wielkopolskich został przydzielony z rejonu Horodeja do garnizonu m. Baranowicz na pobyt stały. W miarę stopniowego przygotowania kwater w nowym miejscu szwadrony zostają sprowadzone do m. Baranowicz. Okres taki trwa przez pół roku z zajmowaniem kwater w miejscu, które dotychczas służyło, jako obóz repatriacyjny ludności z okresu I wojny światowej z terenu Z.S.S.R do Polski. Przydzielony na zastępcę dowódcy pułku pułkownik Bogucki.

Styczeń 1924

Pułk 26 Ułanów Wielkopolskich zajmuje stopniowo budynki zwolnione po personelu sanitarnym obozu na mieszkania dla żonatych oficerów, podoficerów zawodowych, na kancelarie dowództwa, kwatermistrzostwa, magazyny broni, rusznikarnie, służbę sanitarną, weterynaryjną oraz prowianturę i kuchnię pułkową. Zaś szopy różne i hangary zostają przerabiane na koszary dla żołnierzy i stajnie dla koni. W tym czasie przybywa sztab 9 Sam. Bryg. Kaw. Z Nieświeża na stały postój do m. Baranowicz z całą swoją załogą. Równocześnie załogę garnizonu m. Baranowicz powiększa 9 Dywizjon Artylerii Konnej, który również zajmuje budynki i pomieszczenia po szpitalu obozu repatriacyjnego ludności cywilnej z I wojny światowej. W tym czasie dołączył również do garnizonu Baranowicze cały 78p.p., który był dotychczas poza garnizonem rozlokowany. Została założona jednocześnie Komenda Garnizonu m. Baranowicz. W skład tej komendy weszli: 78 Pułk Piechoty, 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich, 9 Dywizjon Artylerii Konnej, szpital garnizonowy, Sztab 9 Samodzielnej Brygady Kawalerii, Intendentura i Magazyny żywnościowe, 20 Dywizja Piechoty, Łaźnia i pralnia garnizonowe.

Marzec 1924

W rejonie 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich została zorganizowana III Szkoła Podoficerów zawodowych i chorążych przy 9 Samodzielnej Brygadzie Kawalerii, gdzie od kwietnia 1924 roku rozpoczęło się szkolenie III kursu podoficerów w Baranowiczach. Okres szkolenia: 6 miesięcy. Dowódcą szkoły został rtm. Ryczka Bronisław z 26 pułku Ułanów Wielkopolskich. Jako kadra instruktorska zostają przydzieleni oficerowie z pułków brygady. W tym czasie dowódcami w 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich są:

Dowódca pułku - pułkownik Gieszkowski, zastępca dowódcy pułku pułkownik Bogucki. Adiutantem pułku porucznik Miętus, st rotm. Myk K...

Dowódca I szwadronu – rtm. Płachecki, młodsi oficerowie: Stelmaszewski, Wisłocki.

Dowódca II szwadronu – rtm. Bokczanin, młodsi oficerowie: por. Cudov, Koszarski, Mitas.

Dowódca III szwadronu – rtm. Reliszko, młodsi oficerowie: por. Wierzejewski, Polny, Tuchołka.

Dowódca IV szwadronu – rtm. Marszewski, młodsi oficerowie: por. Bargiel, Dinner, Bakalarski.

Dowódca K.M. szwadronu – por. Riedl Karol, por. Jankowski Wacław, Robiński Jan, Dmochowski.

Pluton Łączności – por. Strzałkowski, wachm. Prymus, Naszłowski.

Lekarz pułkowy – kpt. Łuczak, ambulans pułkowy – plut. Wiesław.

Lekarz weterynaryjny – kpt. Gomółka, ambulans weterynaryjny st. wachm. Jarząbkiewicz, wachm. Tomczak.

Oficer płatnik – por. Tomczyk, pomocnicy: st. wachm. Sip, kpr. Hurko, kpr. Stania.

Oficer „mob" – por. Cudov, podkuwacz w kuźni: st. wachm. Bloch Ambroży, wachm. Nadolny

Kwatermistrz pułku – rotm. Matuszewicz, ... nie zapamiętałem jego nazwiska.

Kwiecień 1924

Ostatni sprowadził się do rejonu pułku w Baranowiczach 1 szwadron. Od tej chwili już cały pułk jest w komplecie na stałych kwaterach. W dalszym ciągu trwają prace nad lokalizacją pułku i urządzaniem stajen, koszar, uporządkowaniem rejonu dla całego 26 Pułku Ułanów. Pułk zaczyna oddychać i żyć już życiem koszarowym regulaminowym i wojskowym. Wszędzie widać ruchy jazdy konnej i szkolenia kawalerii.

Maj i czerwiec 1924

Pułk występuje, jako całość zorganizowany, kompletny, w pełnym składzie ze sztandarem w ramach garnizonu m. Baranowicze w szyku konnym w uroczystości 3 Maja i defiladzie w mieście Baranowicze. Pułk posiada już kasyno oficerskie i podoficerskie. Rozpoczęło się również życie kulturalno-oświatowe w pułku.

Lipiec 1924

Pułk obchodzi I święto pułkowe w Baranowiczach – następuje uroczysty, wspólny obiad żołnierski, zjazd gości byłych kombatantów, uchwalenie odznaki pułkowej, pokazy i zawody konne. Byli kombatanci na czele z p pułk Mielżyńskim Ignacym, założycielem pułku, tworzą federację pułkową.

Sierpień 1924

Pierwsze strzelanie bojowe całego pułku w obozie ćwiczeniowym „Leśna" jak i rywalizacja bojowa w ramach 9 Sam. Brygady Kawalerii Baranowicze.

Wrzesień 1924

Występy pułku z wyszkolenia kawaleryjskiego przed delegacjami z innych państw jak Turcji, Japonii. Inspekcja służbowa pułku z wyszkolenia wojskowego przed Inspektorem Armii i dowódcą okręgu Korpusu IX Brześć nad Bugiem gen. Rybakiem Józefem. Pierwsze manewry i ćwiczenia między dywizyjne w okolicach Słonima. Zakończenie III kursu podoficerów zawodowych i chorążych 9 Samodzielnej Brygady Kawalerii.

Październik 1924

Przy 26 Pułku Ułanów Wielkopolskim została zorganizowana nowa jednostka kawaleryjska. Utworzył się 9 szwadron pionierów, jako nowa jednostka gospodarcza. Wcielono do służby pobór rocznika 1903 do odbycia służby wojskowej na okres 25 miesięcy. Pułk odbywa częste alarmy i zabezpieczenia przed napadami band na mienie społeczne w różnych okolicach województw kresowych. Napad na pociąg pod Woronowem(?)

Listopad 1924

Na terenie pułku zostaje utworzona znowu nowa jednostka dla zabezpieczenia wschodniej granicy polskiej. Utworzyły się nowe szwadrony Korpusu Ochrona Pogranicza 8-9 KOP. Niezależnie od tego w pułku trwa praca nad wyszkoleniem młodego rocznika 1903.

Grudzień 1924

Pułk wykonuje częste akcje w likwidowaniu napadów przez bandy na pociągi kolejowe, transporty samochodowe i obiekty państwowe przeważnie na Polesiu. Z powodu dużego stanu kadry oficerskiej i podoficerskiej zawodowych zachodzą duże zmiany. Przenoszą oficerów zawodowych i podoficerów do obsady D.O.K. Brześć nad Bugiem, do K.O.P. i innych formacji w kraju. Odchodzi z pułku major Liszko. Kwatermistrzem pułku został rotmistrz Matuszewicz. Za tchórzostwo w czasie napadu bandy na pociąg oraz brak inicjatywy bronienia się, jako oficer zwolniony został rtm. ...

Ulegli wypadkowi śmierci podczas pełnienia obowiązków służbowych jeden z pierwszych ułanów 215 Ochotniczego Pułku Jazdy Wielkopolskiej, później 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich

1. śp. Str. Wachm. Kowalski Hieronim – śmiertelnie ranny w czasie pełnienia służby

2. śp. Psr. Mierzejewski z III szwadronu – śmiertelnie poparzony w wypadku powstałego pożaru w jego mieszkaniu podczas snu w nocy.

Przy 26 Pułku Ułanów został zorganizowany Wschodnio-Kresowy Klub Jazdy Konnej i Sportu Baranowicze. Wybudowano trybuny tor wyścigowy i tor treningowy oraz ....

W pułku odbywają się zajęcia i szkolenia kawaleryjskie tak kadry zawodowej jak i ułańskiej w myśl wytycznych władz nadrzędnych. Zycie w pułku rozwinęło się w całej pełni.

Następuje rok 1925

Styczeń 1925 – Organizacja i szkolenia w pułku odbywają się normalnie wg. zasad wojskowych.

Luty, Marzec, Kwiecień 1925 – jak wyżej

Maj 1925 – Pułk obchodzi uroczystość 3 Maja. Odbyła się defilada w ramach garnizonu. Pułk bierze udział w strzelaniu bojowym na poligonie – Obóz Leśna.

Czerwiec 1925 – Pierwsza defilada i ćwiczenia bojowe w ramach 9 Sam. Brygady Kaw. Baranowicze i inspekcja brygady przez inspektora Armii – Rydz-Śmigły i inni generałowie oraz dowódca Okręgu Korpusu nr IX Brześć nad Bugiem generał dywizji Józef Rybak.

Lipiec 1925 – Sport i zawody konne na terenie pułku oraz wyścigi konne Towarzystwa Wschodnio-Kresowego Klubu Jazdy jak i zawody konne wszystkich pułków brygady oraz jak oficerów, podoficerów i ułanów należących w ramach 9 Brygady Kawalerii. Po ukończeniu tych zawodów odbyły się 1 raz zawody konne w ramach mistrzostw Armii w Polsce. W wyścigach konnych zdobył por Tuchołka z III szwadronu i por Konner. Ekipa podoficerska zdobyła II nagrodę w biegach hippicznych.

Sierpień 1925

Święto pułkowe i zawody między-szwadronowe. I miejsce otrzymał 4 szawdron i proporzec pułkowy za dobre wyszkolenie ułanów.

Wrzesień 1925

Pułk bierze udział w manewrach w okolicach Słonima i Zelwy oraz nad rzeka Szczara i kanałem Ogińskiego. Manewry prowadzi Inspektor Armii oraz inni generałowie.

Październik 1925

Przyjęcie do pułku nowy pobór rocznika 1904 do służby czynnej. Obecnie służą dwa roczniki poborowe – 1903 i 1904.

Listopad 1925 Pułk organizuje nowe 2 szwadrony K.O.P., które po zorganizowaniu odejdą do służby granicznej w ramach organizacji wojsk Ochrony Pogranicznej: 15 i 16.

Grudzień 1925

Pułk wykonuje szkolenie wg. wytycznych regulaminowych i życia garnizonowego w czasie pokoju.

Rok 1926

Styczeń – Maj 1926

Pułk prowadzi normalny tryb gospodarki pokojowej. Odbywa się normalne szkolenie ułanów, podoficerów i oficerów. Prowadzi się szkolenie bojowe w ramach pułku. Odbywają się inspekcje pułku przez dowódcę brygady kawalerii, dowódcę W.O.K. Brześć n/ Bugiem i przez inspektora armii. Odbywają się przeniesienia dowódców szwadronów i młodszych oficerów. W miesiącu maju 1926 powstaje zamach stanu na rząd Rzeczypospolitej Polskiej przez Marszałka Piłsudskiego. Walki w Warszawie trwają 4 dni. Byli ranni i zabici. Oficerowie i podoficerowie legioniści przed wypadkami potajemnie bez zezwolenia swoich przełożonych zasilili wojsko, które opowiedziało się do akcji przeciw rządowi. 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich stanął po stronie rządu. Udziału w akcjach nie brał.

Czerwiec 1926

Następuje przeniesienie dowódcy pułku pułkownika Gieszkowskiego na dowódcę brygady. Z-ca dowódcy pułku mjr Liszko mianowany dowódcą 6 Pułku Ułanów Kaniowskich. Na dowódcę 26 pułku przybywa pułk. Abraham. Na zastępcę dowódcy pułku ...

Lipiec 1926

Powstają duże zmiany w pułku wśród oficerów zawodowych. Opieszałych i małowartościowych o słabych kwalifikacjach przesuwano na zieloną trawkę. Rotm. Płachecki, rtm. Koszarski i inni. Pułk zostaje zasilony kilkoma oficerami z poznańskich pułków kawalerii jak i około 20 podoficerami zawodowymi z 15 pułku z Poznania. Odbywają się zawody pułkowe kawaleryjskie jak i całej brygady.

Sierpień 1926

Odbywa się święto pułkowe wspólnie z korporacją pułku. Następnie pułk odchodzi do obozu ćwiczeń Lesna, dla odbycia strzelania bojowego na poligonie, a stamtąd w składzie brygady kawalerii na odbycie manewrów jesiennych nad kanałem Ogińskiego, rzeki Szczery oraz częściowo Domanowo – Kosów Polski.

Wrzesień i Październik 1926

Powrót pułku z manewrów doprowadzenie oddziałów, stanu wyposażenia ekwipunku uzbrojenia oraz koni do normalnego stanu w służbie garnizonowej. Zwolnienie do rezerwy rocznika 1903, a przyjęcie do służby czynnej rocznika 1905.

Listopad, Grudzień 1926

W pułku odbywa się intensywne szkolenie rocznika 1905 w służbie kawalerii, strzelanie na strzelnicy. Przybyli młodzi nowo mianowani oficerowie do pułku ppor Budarkiewicz, ppor Kołokołow.

Rok 1927

Od stycznia do maja 1927

Życie w pułku płynie normalnie. Szkolenie żołnierzy odbywa się wg regulaminu wojskowego kawalerii. Ćwiczenia bojowe wojskowe przeprowadza się porą zimową, a nawet między garnizonowe.

Rok 1928 do 1939

Już dalszy ciąg przebiegu historii 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich pozostawiam pozostałemu przy życiu mjr. Budarkiewiczowi, który przeżył te lata jako oficer i dowódca oddziałów w tym pułku.

Rok 1939

Mobilizacja w pułku do kompani wrześniowej nastąpiła w marcu 1939 roku. Po przeprowadzonej mobilizacji pułk w składzie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii wyjechał na zachód obsadzić granicę Lidzbark-Sierpc-Mława i w tych okolicach rozpoczął II wojnę światową. Bardzo ciężkie straty przy wycofywaniu się poniósł ciężki tabor pułku w okolicach Łomianek koło Warszawy dostając się w zasadzkę wojsk niemieckich tracąc prawie wszystkie konie, ludzi i sprzęt. Zabici zostali: chor. Miara, wachm. Dylak, wachm. Wachowiak i inni oraz dużo ułanów. Zaś ciężko ranni st. wachm. Zwoliński Franc, wachm. Strassburger Leon i inni. Po zakończeniu działań wojennych i rozwiązaniu pułku niedobitki żołnierzy i podoficerów, którzy uniknęli niewoli wroga popowracali do garnizonu i do swoich rodzin. Z grona oficerów prawie nikt do garnizonu nie wrócił. Teren koszarowy, stajnie i budynki wojskowe zajęły wojska armii czerwonej w swoje posiadanie i swój użytek. Widząc taki stan prawie wszyscy podoficerowie pułku pochodzący z Wielkopolski lub z centralnej polski zabierając swoje rodziny i znajomych wyemigrowali samorzutnie z terenów kresowych do terenów centralnej polski w czasie do 1 stycznia 1940 roku. Pozostała tylko nieliczna grupa podoficerów i to: st. wachm. Zwoliński Franc, st. wachm. Chudy Szczepan, st. wachm. Bińczak z orkiestry, plut Adler, wachm. Radeimski z pionierów, wachm. Rogala Stanisław z pionierów, wachm. Więcław ... i inni młodzi podoficerowie, których nazwisk nie pamiętam oraz dość liczna grupa podoficerów zawodowych z 78 Pułku Piechoty. Dużo młodych podoficerów z kawalerii i z garnizonu do roku 1941 zostało wcielonych, jako poborowi lub rezerwa w szeregi armii czerwonej i brało udział w wojnie z Niemcami, którzy w czerwcu 1941 roku napadli na kraj rad i zagarnęli Brześć.

Lata 1941 i 1942

Po zajęciu terenu i miasta Baranowicze przez Niemców środek miasta zamieszkały przez ludność żydowską na całej szerokości od rynku targowego aż do ul. Kościelnej i budynku nowej cerkwi prawosławnej, a ul. Szeroką, od przejazdu kolejowego stacji centralnej do ul. Ułańskiej Niemcy zbombardowali i wypalili. Przestrzeń terenowa była wolna i pusta. W początkowym okresie zajęcia miasta przez Niemców cała władza porządkowa M.O i handel rynkowy i prace w przedsiębiorstwach objęła ludność przeważnie polska. Trwało tak do roku 1942. Od tego czasu nastąpiła organizacja elementu szumowin kolaborantów ukraińskich i białoruskich. Zostało utworzone państwo Weiss-Ruthenien z siedzibą naczelną i rządem w Mińsku Litewskim. W Baranowiczach powstały białoruskie urzędy państwowe jak: Magistrat Miasta, M.O., Urząd Śledczy, banki, władze powiatowe i gminne jak i sołtysi. Wprowadzono obowiązkowy język białoruski, krytykowano mowę polską jak i państwo polskie. Hańbiono i gardzono wszystkim, co było polskie. Wszelkie pomniki pozostałe sprzed wojny w miastach i w terenie oraz na polskich obszarach zlikwidowano. W Baranowiczach zburzono pomnik nieznanego żołnierza. Zaś pochowanego tam nieznanego żołnierza zwłoki wywieziono na dawniejszy cmentarz ogólny miejski i tam je pochowano.

Rok 1942

Co robią Polacy dalej? W miastach i na byłym obszarze polskim podjęli prace umysłową, fizyczną, do nowo założonych zakładów, warsztatów i oddziałów handlowych, kierowanych przez naleciałości czystych Niemców przysłanych z Reichu jak cywilnych tak i wojskowych gospodarczych. Przybysze Niemieccy woleli i chętnie obcowali z ludnością polską, która częściowo umiała się z Niemcami dogadać i była im na rękę, z powodu pochodzenia przeważnie z Wielkopolski władająca językiem również niemieckim. Polacy pod ochroną i opieką naleciałości cywilnej niemieckiej, gdzie szumowiny kolaborujące nie miały wstępu zaczynają tworzyć ruch oporu Z.W.Z. Tworzą się piątki, pseudonimy, nazwy, tajne magazyny broni, są i radia – komunikaty, ulotki pisane na maszynie, oddawane do środowisk ruchu oporu. Każdy członek składa przysięgę na wierność ojczyzny. W ruchu oporu Z.W.Z. lub A.K. znajdują się już oficerowie cichociemni lub przysłani oficerowie dowódcy z Komendantury Okręgu lub rejonu. Utworzyły się nawet kompanie, plutony – oddziały specjalne. Ruch oporu pracuje dość intensywnie. Przez Baranowicze wzmożony jest ruch wojsk różnych narodowości: Niemców, Włochów, Węgrów, Własowców itp. Na wschód do organizującej się ofensywy przeciw krajowi Rad. Przesuwają się transporty nie tylko koleją, ale marszem pieszym. Zyskuje na tym nasz ruch oporu. Zdarzają się dezercje z wojska, sprzedaże broni i amunicji w łatwy sposób. Ruch oporu tworzy sabotaże, powstają pożary pociągów z benzyną, wysadzenia na stacji Baranowicze Centralne na Nowych Baranowiczach w lesie wielkich zamaskowanych zbiorników. Ruch oporu działa bardzo tajemniczo i sprawnie. Polacy z ruchu oporu opanowali u przybyszów Niemców kierowników zaufanie w pracy.

Rok 1943

Element szumowin Ukraińców i Białorusinów jest odpychany na boczny tor. Powstaje dla nich tylko nazwa, pogarda i nieróbstwo. Z byłych pułków w garnizonie i w brygadzie kawalerii utworzona została dość poważna liczbowo jednostka wojskowa, którą dowodził d-ca okręgu na Nowogródek i Wilno generał Wilk-Krzyżanowski. D-cą Rejonu Baranowicze był druch Olek – oficer z Warszawy z komendy głównej (aresztowany 1944 roku przez gestapo w Baranowiczach i rozstrzelany. Jego zastępca i komendant A.K. w mieście był kpt. Józef Rybicki (jaki los podzielił nie jest mi wiadomo). Do organizacji A.K i ZW.Z. w 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich należeli następujące osoby w stopniach w ruchu oporu mianowani: chor. Zwoliński Franciszek (rozstrzelany w Kołdyczewie), st. wachm. Chudy Szczepan, st. wachm. Bińczak, chor. Andrzejewski Stefan, wachm. Rogala Stanisław, wachm. Radzimski Feliks, plut. Adler (poległ w GSP), plut Federowicz (zginął rozjechany przez samochód wojsk niemieckich) w Baranowiczach plut. Nowak.

Do organizacji z 78 Pułku Piechoty należeli: st. sierż. Barchan (zginął na Nysa), sierż. Piątek, kpr. Szkielkter i inni, których nazwisk nie pamiętam. Przy końcu 1943 roku zostałem wyznaczony przez komendę A.K. do zameldowania się w oddziałach leśnych w Puszczy Nalibockiej, w grupie Wieniec, co też w listopadzie 1943 roku uczyniłem. Od tej chwili pełniłem służbę z bronią, jako żołnierz leśny w partyzantce.

Rok 1944

Z chwilą rozrastającego się ruchu oporu następowały również i pojedyncze aresztowania Akowców. Niemcy podejrzewając organizację A.K. jako czynną z powodu wykonywania wyroków na zdrajcach narodu polskiego, czynili aresztowania z pomiędzy dawniejszych wojskowych. Między innymi aresztowano i rozstrzelano ś.p. chor. Zwlińskiego Franciszka z 26 Pułku Ułanów. Jako bohatera zaliczyć trzeba ś.p. plut. Adlera z pułku, u którego znaleziono magazyn broni dla A.K. Pomimo zmasakrowania go, rozbito i rozstrzelano jego ojca przy nim, nie załamał się, nie zdradził pochodzenia broni, dotrzymał wierności tajemnicy przysięgi wojskowej. Zamordowany przez gestapo w Baranowiczach. Po powrocie ponownie władz sowieckich w 1944 roku do m. Baranowicz zarządzony został pobór znajdujących się mężczyzn do wojska. Wszyscy Polacy zgłaszali się do armii polskiej, gdzie zostali wcieleni do II Armi Wojska Ludowego i brali udział w walkach w oswobadzaniu ziem polskich w kraju i terenów odzyskanych zachodnich jak również i w walkach o stolicę wroga – Berlin. Po zakończeniu wojny walczyli również z ukraińskimi bandami w obecnych terenach polskich, w Bieszczadach.

Poznań – 20 września 1971 roku

Andrzejewski Stefan Szczepan

Chorąży kawalerii

Notatki powyższe napisałem z pamięci własnej, razem przeżytych chwilach złych i dobrych, wspólnie z kolegami pułkowymi 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich i 215 Pułku Ułanów Jazdy Ochotniczej.